[:en]

SOILS

In the high mountain climate belt on acid parent material (bedrocks), under the influence of mesophilic-acidophilic grass vegetation, by the process of pedogenesis, the hummus silicate soils – rankers have been formed. In the warm continental climate belt, covered by Austrian and Durmast Oak Forests, rendzinas and cinnamon soils are developed. In the cold continental climate belt, under beech forests, distric brown forest soils are present; under beech-fir forests, distric cambisols, while in beech-fir forests under limestone bedrocks, brown soils are present.

EROSION

The terrain in the Western part of the Country is steep, rough, dissected by developed hydrographic network, in which the processes of linear or deep erosion are dominant. The most erosive area on the territory of National Park Mavrovo is the close watersheds of Ribnichka and Valavicharska Reka River basins. Of the River Watersheds, most erosive are: Golema Reka River and Valavicharska Reka River (Zhirovnichka Reka River and Tairovska Reka River).

Erosion processes with high category of destruction (I and II category), i.e. coefficient of erosion Z > 0.85 are recorded only in the Dolna Reka River region. Erosion processes of Category II are present in the watershed of Ribnichka (Dlaboka) Reka River. The average value of the coefficient of erosion processes for the entire territory of the Protected Area is Z = 0.31, which includes the area in Category IV, i.e. area with low erosion processes. The lowest values of erosion processes (Z = 0.14 до 0.22) are recorded in the watershed of the reservoir Mavrovsko Ezero Lake, while highest value is recorded in the close watersheds of Ribnichka and Valavicharska Reka River basins (Z=0.87).

BIOGEOGRAPHY

From biogeographical point of view, the high-mountain belt of the National Park Mavrovo is inhabited by a complex of floristic and faunistic elements of Oreo-Tundral (Arcto-Mountain or Arcto-Alpine) biogeographic origin. The Oreo-Tundral Complex is represented by animal and plant species whose distribution range is restricted to the arctic and sub-arctic region and the high-mountain belt (over the forest belt) of the higher mountains, throughout Central and partly Southern Europe. The Sub-complex of Palaeo-Oreal (Palaeo-Mountain) or Relict – Mountain floristic and faunistic elements, within which are included and the glacial endemic species, is also quite well represented in the high-mountain belt of the National Park Mavrovo.
Notwithstanding the fact that on the territory of the Protected Area National Park Mavrovo, coniferous forests of taiga type (spruce and fir forests) accompanied with birch and aspen trees covers relatively small areas, the Boreal (Siberian) complex of floral and faunal elements is represented by highest level of species richness and population density compared to all other high mountains in the Republic of Macedonia.
The Complex of species of Broadleaved Arboreal origin is mostly represented by the Sub-complex of Ponto-Mediterranean (Eastern-Mediterranean) floristic and faunistic elements, which are dominating on National Level, as well as on the territory of the National Park Mavrovo. Within the Park, these species are present mainly on lower altitudes, represented by more sensitive species, while certain Mediterranean species penetrate up to elevations of 1,700 m asl, where only small number of species with wider ecological valence and distribution range are present.
The Complex of Eremial Floral and Faunal Elements are mainly consisted of the Sub-Complex of Species whose origin is from the Ponto Caspian Steppes. The distribution of these steppic faunal and floral elements is related with the grassland ecosystems and goes from the lowland grassland areas up to the high-mountain dry grassland ecosystems.
From aspect of aquatic zoogeography, the watershed of the Radika River belongs to the South Adriatic-Ionian Zoogeographic Region, which includes watersheds of the rivers in the South-western part of the Balkan Peninsula, from Montenegro in the North, to Peloponnesus to the South.
The origin of the fauna of Temporary waters is identical with the terrestrial fauna. In the aquatic biotopes on lower altitudes dominating is the Complex of Mediterranean Faunal Elements, while in the numerous temporary/semi temporary pools and ponds, including the glacial lakes on the higher altitudes, the fauna is of various zoogeographic origin, including: Siberian, Steppic, Caucasian, Arcto-Mountain and Palaeo Mountain.

ALGAE

Hitherto, on the territory of the National Park Mavrovo presence of 79 species of algae has been ascertained. The 79 species of algae are classified into eight Phyla, of which the highest number of species belongs to the Phylum Bacillariophyta (diatom algae) represented by 37 species, followed by the representatives of the Phylum Cyanophyta (blue-green algae) with 13 species, the Phylum Charophyta (charophyte algae) represented by 12 species, the Phylum Chlorophyta (green algae) with nine (9) species, the Phylum Heterokontophyta (heterokont algae) with 4 species, the Phylum Dinophyta (fire algae) with 2 species, while each of the phyla Rhodophyta (red algae) and Euglenophyta (Euglenids) are represented by one species. Most of the ascertained species of algae are the first records for the territory of the National Park Mavrovo. Some of them, like the heterocont alga Tribonema intermixtum and the charophyte alga Nitella capillaris are the first records for the whole territory of Macedonia. Both species are recorded in a small aquatic biotope on the locality Toni Voda. The phytoplankton of the reservoir Mavrovsko Ezero Lake shows a dominancy of only four species of algae, all of which are biological indicators for higher levels of eutrophication.

FUNGI

During the field investigations of fungi conducted within the project “Environmental protection, economic development and promotion of sustainable eco-tourism in the National Park Mavrovo”, the total number of fungi species on the territory of the National Park has been encircled to 661 species, of which 558 species belong to the Phylum Basidiomycota (mushrooms, puffballs, stinkhorns), 61 species to the Phylum Ascomycota (Sac fungi), 11 species to the Phylum Myxomycota (slime molds) and one species to the Phylum Zygomycota (zygote fungi). Of the total number of fungi ascertained within the territory of the National Park Mavrovo, 267 species have been recorded in beech forests, 128 species in oak forests, 103 species in fir forests, 63 species in spruce forests, 47 species in various forest communities that are developing along the rivers and streams and 51 species in pine plantations. Outside forested areas, 38 species have been recorded on high mountain pastures, as well as 46 species in meadows and along the forest edges. About 20 species of high-quality edible fungi are frequently present within the territory of the Park, which represents a significant part of biological resources in the Country.

LICHENS

For the territory of National Park Mavrovo, presence of 151 species of lichens has been ascertained. From taxonomic point of view, most of the species (145) are included in the Class Lecanoro-mycetes, while only six (6) species are included in the Class Eurotiomycetes.

The lignicolous lichens are represented by 67 species, recorded on branches and trunks (stems), mostly in beech and oak forest communities. The petricolous lichens are represented by 49 species, recorded on limestone and silicate rocks, 25 species of which are present exclusively on limestone rocks, 10 species exclusively on silicate rocks, while the rest of 14 species are present on both limestone and silicate rocks.

The terricolous lichens are represented by 35 species, which are developing on soil, sand, forest litter and plant debris.

Three species of commercial lichens in large quantities are developing within the territory of the National Park, which represent a significant part of biological resources of the Country. Those are the oak lichen (Evernia prunastri), the trunk lichen (Pseudevernia furfuracea) and the Icelandic lichen (Cetraria islandica). All three species are found in large quantities, in particular in oak and beech forests. The oak and the trunk lichen are lignicolous, growing on branches and trunks of various deciduous and coniferous tree species, while the Icelandic lichen is a terricolous species, developing on soil substrates.

FISHES

If we take into consideration the fact that the running waters in the National Park Mavrovo are represented by the upper and the middlemost flow of the Radika River and its tributaries, i.e. mountain rivers and streams with rapid flow, low water temperature and high level of oxygen saturation, which are natural habitats for salmonid fishes (trout), than it is not surprisingly the presence of four trout species.

All of the three native species of trout: Balkan Brook Trout (Salmo farioides), Montenegro Trout (Salmo montenegrinus) and Glavatitsa (Salmo dentex) are Western-Balkan endemics, i.e. with distribution range restricted to the East-Adriatic watershed.

AMPHIBIANS AND REPTILES

General characteristic of the Amphibians and Reptiles of the National Park Mavrovo is the high level of species diversity. Within the territory of the Park, presence of 11 species of Amphibians has been ascertained, which is 73.3% of the total number of species on National Level, represented by 15 species. Of the Reptiles, 24 species have been ascertained, which is 75% of the total number of Reptiles on National Level, represented by 32 species. Three species of Amphibians, as well as five species of Reptiles are Balkan endemic species.

BIRDS

During the field investigations within the frames of this Project, presence of 129 species of birds has been confirmed, 68 species of which are new records for the ornithofauna of the National Park Mavrovo. The presence of the species Guldenstadt’s Redstart (Phoenicurus erithrogaster) within the territory of the Park is the first record of this species for the ornithofauna of Macedonia.

Of the total number of species recorded for the territory of the Park, 19 species are included on the list of Annex I of the EU Birds Directive (Directive 2009/147/EC). Two species of birds are included in the SPEC1 Category, while another seven species of birds are included in the SPEC2 Category. Concerning the European Threat Status (ETS) of the populations of bird’s species, 32 species of birds recorded in the Park are included into one of the three categories of threatened species (V, R, and D).

MAMMALS

The total number of hitherto recorded species of mammals for the territory of the Park is encircled to 50 species, which is 59.5% of the total number of mammal species recorded on National Level, represented by 84 species. Among them, five species of mammals are ascertained as Balkan endemic species. Besides the marked acceleration in environmental degradation on National Level, the Protected Area National Park Mavrovo is outstanding in the degree to which forest ecosystems have survived, even in a modified state, with the largest remaining populations of large mammals: Brown Bear (Ursus arctos), Balkan Lynx (Lynx lynx martinoi), Wolf (Canis lupus) and Balkan Chamois (Rupicapra rupicapra balcanica).

KEY ECOSYSTEMS

A large portion of the Protected Area National Park Mavrovo is covered by forest ecosystems, encompassing an area of 33,179.15 ha*, which is 45.82% of the total area of the Park. The analysis of the structure and covering of various forest types has shown that the broadleaved woodlands are dominant, encompassing 70.72% of the total area under forests, followed by mixed forests with 18.90%, scrublands with 9.37%, coniferous forests with 0.96%, and forest plantations with 0.05%.

The mountain ecosystems with 35,604 ha, or 49.17% occupy the largest area of the Park, developing on elevations from 1,800 to 2,764 m asl. The average annual air temperature in this belt ranges from 0°C to -4°C, while the average annual sum of precipitations is 1,250 mm. The aquatic ecosystems encompass an area of 1,704 ha, or 2.35% of the total area of the Park. The reservoir Mavrovsko Ezero Lake encompasses 75% of the total aquatic surface in the Park; 10.3% belong to the planned future reservoir Lukovo Pole; 1.1% to the planned future reservoir Boshkov Most; 13.1% of the aquatic surface is covered by the rivers and streams. Summarized, it is 99.5% of the total aquatic surface of the Park. The remainders 0.5% belong to aquatic surfaces covered by glacial lakes and temporary pools.

VEGETATION

The vegetation of the National Park Mavrovo is represented by 41 plant communities, of which: 23 forest communities, three (3) meadow plant communities and 13 communities of high-mountain vegetation.

Forest ecosystems are represented by 25 forest communities, of which: four (4) coastal floodplain forest communities, 15 typical forest communities in the belt of oak and the belt of beech forests, and six (6) forest communities of coppice forests. Meadow plant communities within the territory of the Park are represented by three (3) plant communities, of which two (2) are lowland meadow plant communities and one (1) is mountain to subalpine meadow plant community. Almost 50% of the Park area (356 km2) is covered by high-mountain vegetation. The high-mountain vegetation is composed of 13 clearly defined plant communities. The plant species of high-mountain vegetation are represented by various floral elements, among which, the autochthonous tertiary floral elements are most significant.

LANDSCAPE

In accordance with the natural features and dominant elements, the following four (4) landscape types on the territory of the Park have been ascertained: Riverside, Forest, High-mountain, and Mavrovo Landscape as a separate landscape type. On the basis of their visual and aesthetic features, landscapes of outstanding natural beauty and landscapes of special scenic quality have been identified. Within the category Landscapes of outstanding natural beauty, 12 landscapes are included, while in the category Landscapes of special scenic quality, 11 landscapes are included.

[:mk]

ПОЧВИ

Во високопланинското климатско подрачје, врз кисел матичен супстрат, под влијание на мезофилно‐ацидофилната тревеста вегетација се образувале хумусно силикатните почви ‐ ранкери. Во топлото континентално климатско подрачје, под плоскач‐церовите шуми се образувале циметните шумски почви и еутричните кафеави шумски почви. Во ладното континентално климатско подрачје, под буковите шуми се образувале дистричните кафени шумски почви, под буково‐еловите шуми се јавуваат лесивирани дистрични камбисоли, додека под буково‐еловите шуми, врз карбонатен матичен суспстрат се развиени кафеави почви врз варовници и органоминерали и браунизирани варовично‐ доломитни црници.

ЕРОЗИЈА

Во западниот дел од државата теренот е стрм, груб, дисециран со развиена хидрографска мрежа при што процесите на линиска ерозија се доминантни. На територијата на Националниот Парк Маврово, најерозивно е непосредното сливно подрачје од Рибничка до Валавичарска Река. Од сливовите на реките најерозивни се: Голема Река и Валвичарска (Жировничка, Таировска) Река. Процеси од висока категорија на разорност (I и II категорија), т.е коефициент на ерозија Z > 0.85 се забележуваат само во долнореканскиот крај. Процеси од втора (II) категорија на разорност има и  во сливот на Рибничка (Длабока) Река. На ниво на целото подрачје, просечната вредност на коефициентот на ерозијата изнесува Z = 0.31, што го вклучува подрачјето во IV категорија, односно подрачје со слаба ерозија, според јачината на ерозивните процеси. Притоа, најниски вредности има во делот спротиводно од Мавровско Езеро (Z = 0.14 до 0.22), додека пак најголема вредност има во непосредното сливно подрачје на Рибничка Река ‐ Валавичарска Река, каде изнесува Z=0.87.

БИОГЕОГРАФИЈА

Од биогеографски аспект, во високопланинскиот појас на Националниот Парк Маврово присутен е комплексот на флористички и фаунистички елементи со Орео‐тундрално (аркто‐ планинско) биогеографско потекло. Тоа се видови на растенија и животни кои се среќаваат во арктичкиот појас и високопланинскиот појас на повисоките планини во Централна и Јужна Европа. Под‐ Комплексот на палео‐ореални (палео‐планински) или реликтно‐планински флористички и фаунистички елементи, во кои се вклучени и глацијалните ендемични форми е исто така богато застапен во високопланинскиот појас на Националниот Парк Маврово. Независно од фактот што на територијата на Националниот Парк Маврово, четинарските шуми од типот на Тајга (смрчови и елови шуми) придружени со брези и јасен покриваат релативно мали подрачја, сепак Бореалниот (сибирски) комплекс на флористички и фаунистички елементи е најбогато застапен во однос на останатите планински подрачја во Република Македонија. Флористичките и фаунистичките елементи со биогеографско потекло од Понто‐медитеранскиот под‐ комплекс на Широколисниот арбореал со своите видови доминираат во флората и фауната на Република Македонија, како и на територијата на Националниот Парк Маврово. Тие се присутни од најниските делови на Паркот преку посензитивните видови, па се до 1,700 метри надморска височина, до каде допира само мал  број на видови со поширока еколошка валенца и ареал на распространување. Комплексот на Еремијални флористички и фаунистички елементи, главно се состои од под‐комплексот на степски елементи, односно на видови чие потекло води од Понто‐касписките степи. Дистрибуцијата на степските флористички и фаунистички елементи е поврзана со тревестите екосистеми и ограничена

главно во пониските делови од Паркот, меѓутоа одредени елементи се присутни и во високопланинскиот појас, на посувите тревести екосистеми. Од аспект на акватична зоогеографија, сливното подрачје на реката Радика е вклучено во Јужно‐ јадранско‐Јонскиот Зоогеографски Регион, кој ги опфаќа сливните подрачја на реките кои гравитираат кон Западниот дел од Балканскиот Полуостров, од Црна Гора на Север до Пелопонез на Југ. Потеклото на фауната во Темпорални води е идентично со терестричната фауна. Во акватичните биотопи на помали надморски височини доминираат комплексите на медитерански и степски фаунистички елементи, додека фауната во бројните темпорални/семитемпорални локви, тресетишта и ледничките езера лоцирани на повисоки надморски височини е од различно зоогеографско потекло.

АЛГИ

Алгите на територијата на Паркот се застапени со вкупно 79 видови и подвидови. Видовите припаѓаат кон 9 различни типови на алги; од нив најбогато застапени се дијатомеите (Bacillariophyta) со 37 таксони, зелените алги (Chlorophyta) со 20 таксони и сино‐зелените алги (Cyanophyta) со 13 таксони. Најголемиот број на утврдени алгални форми за прв пат се наведуваат за подрачјето на НП “Маврово”. Некои од нив како зелено‐жолтата алга Tribonema intermixtum и видот од групата на харите Nitella capillaris за прв пат се наведуваат за Македонија, и двете пронајдени во малиот воден биотоп во месноста Тони Вода. Фитопланктонот во Мавровското Езеро покажува силно загрижувачка појава на доминација на само 4 видови на алги, сите индикатори за повисоки степени на еутрофикација.

ГАБИ

Со истражувањата во рамките на проектот “Заштита на животната средина, економски развој и промоција на одржлив еко‐туризам во Националниот Парк Маврово“, вкупниот број на видови габи на територијата на НП Маврово беше заокружен на 661 вид, од кои 588 видови припаѓаат на типот Basidiomycota, 61 вид на типот Ascomycota, 11 видови на типот Myxomycota и еден вид на типот Zygomycota. Од вкупниот број на видови габи регистрирани на територијата на Националниот Парк Маврово (661), најголем број на видови (267), се најдени во букови шуми, 103 видови се собрани во елови шуми, 128 во дабови шуми, 63 во шуми од смрча, 47 во различни шумски заедници кои се развиваат по должината на реките и потоците (азонален тип) и 51 видови во борови насади. Надвор од шумските заедници, 38 видови се познати од планинските пасишта и 46 видови се собрани во ливадите и по рабовите на шумите. Околу дваесет висококвалитетни видови на габи за јадење растат на подрачјето на НП Маврово, и претставуваат важен дел од биолошките ресурси на Земјата.

ЛИШАИ

За подрачјето на Националниот Парк Маврово, утврдено е присуство на вкупно 151 видови на лишаи. Од таксономски аспект, сите регистрирани видови припаѓаат на класите Lecanoromycetes (145 видови) и Eurotiomycetes (6 видови) од типот Ascomycota. Лигниколните лишаи (67 видови) се регистрирани на гранки и стебла, претежно во буковите и дабовите шумски заедници, кои се и најдобро истражувани. Петриколните лишаи се развиваат на варовнички и силикатни карпи. На овие супстрати беа регистрирани вкупно 49 видови. Дел од видовите се специја лизирани на варовнички карпи (25), додека 10 видови се јавуваат исклучиво на силикатни карпи. Териколните лишаи (35 видови) се развиваат на земја, песок, растителни остатоци и друго. Три вида комерцијални лишаи растат во подрачјето на НП Маврово и претставуваат важен дел од биолошките ресурси на земјата. Тоа се Дабовиот лишај (Evernia prunastri), Стеблениот лишај (Pseudevernia furfuracea) и Исландскиот лишај (Cetraria islandica). Сите три вида ги има во големи количини особено во дабовите и буковите шуми.

РИБИ

Ако се земе предвид фактот дека водите во Националниот Парк Маврово се претставени преку горниот и средниот тек на реката Радика со притоките, односно, планински реки и потоци со брз тек, ниска температура на водата со висока концентрација на кислород кои се природно живеалиште за пастрмковидните типови на риби, тогаш присуството на четири (4) видови на пастрмки е релативно голем број, во однос на вкупниот број на пастрмки на Национално ниво, предтставени со 11 видови. Сите три автохтони видови на пастрми: Радичката пастрмка (Salmo farioides), Гарската пастрмка (Salmo montenegrinus) и Главатицата (Salmo dentex) се вклучени во категоријата на Западно‐балкански ендемити, односно, нивниот ареал на распространување е ограничен на Источно‐јадранскиот слив.

ВОДОЗЕМЦИ И ВЛЕЧУГИ

Општа карактеристика на водоземците и влечугите во Заштитеното Подрачје Национален Парк Маврово е високиот степен на видов диверзитет. Во рамките на територијата на Паркот регистрирано е присуство на вкупно 11 видови на водоземци, што претставува 73.3% од вкупниот број на водоземци на национално ниво, претставени со 15 видови, како и 24 видови на влечуги, што претставува 75% од вкупниот број на влечуги на национално ниво, претставени со 32 видови. Три (3) видови на водоземци и пет (5) видови на цицачи се утврдени како Балкански ендемити.

ПТИЦИ

За време на истражувањата во рамките на овој проект, потврдено е присуството на 129 видови на птици од кои 68 видови се нови за орнитофауната на НП Маврово. Еден вид Phoenicurus erithrogaster е нов вид за Орнитофауната на Македонија. Од листата на Директивата за дивите птици (Directive 2009/147/EC), во НП Маврово се среќаваат 19 видови вклучени во листата на Annex I. Два (2) вида на птици се вклучени во категоријата SPEC1, додека седум (7) видови се вклучени во категоријата SPEC2. Анализата на категориите според Европскиот статус на закана на популациите (ETS‐ European Threat Status) покажува дека во НП Маврово престојуваат 32 видови на птици со статус на закана во категориите (V,R,D).

ЦИЦАЧИ

Вкупниот број на досега регистрирани видови цицачи за територијата на Националниот Парк Маврово е заокружен на 50 видови, што претставува 59.5% од вкупниот број на видови регистрирани на Национално ниво (84 видови). Помеѓу нив, особено се значајни петте (5‐те) видови на цицачи, кои се утврдени како Балкански ендемити.  Според постоечките истражувања, направени се мерења од кои се покажува дека на територијата на паркот опстојуваат голем број на големите цицачи како ,Кафеавата Мечка (Ursus arctos), Балканскиот Рис (Lynx lynx martinoi), Волк (Canis lupus) и Балканската дива коза  (Rupicapra rupicapra balcanica).

КЛУЧНИ ЕКОСИСТЕМИ

Од вкупната површина на Паркот која опфаќа 72,416.80 ha, 45.82% или 33,179.15 ha* се покриени со шуми. Анализата на структурата и застапеноста на различните типови на шуми, укажува дека широколисните шуми доминираат во Паркот, со 70.72% во однос на целокупната површина под шуми. Следуваат, мешаните шуми со 18.90%, шикарите со 9.37%, иглолисните шуми со 0.96% и култури од шуми со 0.05%. Планинските екосистеми со 35,604 ha, или 49.17% зафаќаат најголем дел од територијата на Паркот и се развиваат на надморски височини од 1,800 до 2,764 метри. Просечната годишна температура во овој појас изнесува од 0°C до ‐4°C, а просечната количина на врнежи 1,250 mm. Акватичните екосистеми зафаќаат површина од вкупно 1,704 ha или 2.35% од вкупната територија на Паркот. Од целокупната водна површина во Паркот 75% отпаѓаат на акумулацијата Мавровско Езеро; 10.3% на идната акумулација Луково Поле; 1.1% на идната акумулација Бошков Мост; 13.1% на површина покриена со реки и потоци, што вкупно изнесува 99.5%. Останатите 0.5% отпаѓаат на водни површини покриени со леднички езера и темпорални локви.

ВЕГЕТАЦИЈА

Вегетацијата во Националниот Парк Маврово е претставена со вкупно 41 заедница, од кои 25 шумски, 3 ливадски и 13 заедници на високопланинска вегетација. Шумските екосистеми се претставени со вкупно 25 шумски заедници, од кои четири (4) заедници припаѓаат кон Крајречни шумски заедници, 15 заедници се типични шумски заедници, во појасите на дабови и букови шуми и шест (6) шумски заедници во деградирани стадиуми. Ливадските заедници на територијата на Паркот се застапени со вкупно три заедници, од кои две низински и една планинска. Скоро 50% од површините на Паркот се покриени со високопланинска вегетација (356 km2). Високопланинската вегетација ја градат 13 јасно определени флористички и еколошки заедници. Видовите што ја градат високопланинската вегетација во Паркот се претставени со различни флорни елементи, меѓу кои од најголемо значење се автохтоните терциерни елементи.

ПРЕДЕЛИ

Според природните карактеристики и доминантните елементи, во Националниот Парк Маврово утврдени се четири (4) типа на предели и тоа: Крајречни, шумски, високопланински и Маврово, како посебен тип на предел. Според своите визуелни и естетски особености, идентифицирани се предели со исклучителна природна убавина и предели со особен сценски изглед. Во категоријата на предели со исклучителна природна убавина вклучени се вкупно 12 предели, додека во категоријата на предели со особен сценски изглед се вклучени вкупно 11 предели.

[:]

[jw_easy_logo slider_name="Logos Slider"]